Systemy zagospodarowania wody deszczowej
Woda jest częścią niekończącego się cyklu. Jej ilość na Ziemi (w chmurach, deszczu, gradzie, śniegu, lodzie, oceanach, morzach, rzekach i jeziorach) jest stała. Żadna kropla nie ginie oraz nie powstają nowe. Mimo to, oszczędzanie czystej oraz pitnej wody ma sens zarówno z ekonomicznego punktu widzenia, jak i ze względu na ochronę środowiska. Wydawać się może, że woda będzie płynąć z naszych kranów w nieskończoność. Jej oczyszczanie oraz doprowadzanie do naszych domów wymaga jednak coraz większej ilości energii, co wiąże się z rosnącymi kosztami.
Postępująca urbanizacja oraz rozwój gospodarczy wpływają na koszt życia codziennego. Mało kto zwrócił jednak uwagę na to, że cena wody wodociągowej wzrosła znacznie bardziej niż ceny energii i innych mediów. Powodów jest kilka, a główne to: rosnące koszty wydobycia i uzdatnienia wody oraz coraz bardziej kosztowne procesy oczyszczania ścieków. Zapewnienie czystej wody wodociągowej wymaga znacznej ilości energii, a pod względem zasobów wodnych nasz kraj często porównywany jest do pustynnego Egiptu. Warto zatem zadbać o zagospodarowanie wody deszczowej.
Według Eurostat Polska znajduje się na 4. miejscu od końca listy krajów europejskich pod względem zasobów wody słodkiej w przeliczeniu na mieszkańca. Dostępne dziś opracowania prognozują stały trend wzrostowy dla cen wody wodociągowej. Różnice w cenach wody i ścieków w Polsce, w zależności od gminy i regionu, sięgają nawet kilkudziesięciu złotych za m3 (www.cena-wody.pl)! Zatem czy może być coś bardziej sensownego niż jednorazowa inwestycja w system, pozwalający na rozsądne zagospodarowanie wody deszczowej, dzięki któremu o połowę zmniejszy się zapotrzebowanie na wodę wodociągową?
Każdy z nas wykorzystuje średnio 125 litrów wody na dzień. W przypadku czteroosobowego gospodarstwa domowego daje to ponad 180 tyś. l/rok. Zaledwie 3% z tego wykorzystywane jest do przygotowywania posiłków oraz napojów. Większość czynności nie wymaga stosowania najwyższej jakości wody pitnej. Do spłukiwania toalet, prania, sprzątania, czy też podlewania ogrodu można z powodzeniem wykorzystywać wodę deszczową, zgromadzoną i oczyszczoną przez odpowiednio przygotowany do tego system. Zagospodarowanie wody deszczowej pozwala znacznie ograniczyć zużycie wody wodociągowej.
Dlaczego warto korzystać z wody deszczowej:
- Niższe koszty użytkowania budynku dzięki mniejszemu zużyciu wody wodociągowej
- Uniknięcie podatku od deszczówki
- Uniknięcie kosztów związanych z odprowadzeniem wody deszczowej do sieci kanalizacyjnej
- Częściowe uniezależnienie się od dostawców wody oraz wzrostów jej cen
- Lepsze parametry chemiczne deszczówki – miękka woda z niską zawartością wapnia jest szczególnie korzystna dla roślin
- Proekologiczne działanie dzięki zachowaniu cennych zasobów wodnych
- Zmniejszenie ryzyka lokalnych podtopień dzięki masowemu gromadzeniu wody deszczowej u źródła i jej stopniowemu wykorzystaniu
Zagospodarowanie deszczówki
Zasadniczym kryterium podziału systemów umożliwiających zagospodarowanie wody deszczowej jest miejsce lub/i zakres jej wykorzystania. Wyróżnić zatem możemy systemy ogrodowe, czyli takie, w których woda przeznaczona jest do ogólnego zastosowania zewnętrznego (poza budynkiem) i wykorzystuje się ją np. do podlewania zieleni i innych prac zewnętrznych. Drugim rodzajem są systemy wykorzystujące wodę deszczową wewnątrz budynku. Poprawnie zaprojektowany i wykonany z odpowiednich elementów system gromadzenia wody deszczowej będzie bezproblemowo funkcjonował przez wiele lat.
Znaczenie systemów zagospodarowania wody deszczowej
Wielokrotne badania wykazały, że niemal połowa wody użytkowej mogłaby zostać zastąpiona deszczówką. Woda deszczowa doskonale sprawdziłaby się podczas spłukiwania toalet, jako woda użytkowa do prania, czy też niezbędny komponent podczas czyszczenia podłóg i innych prac sanitarnych. Statystyki pokazują, że jedna osoba zużywa nawet do 70 litrów wody na dobę. W przypadku kilkuosobowej rodziny daje to całkiem pokaźny wynik. W przypadku zastąpienia wody wodociągowej zebranymi wcześniej opadami deszczu moglibyśmy zapobiegać utracie cennych dóbr naturalnych. Warto dodać, że woda opadowa jest wodą miękką, dlatego też nie powoduje powstawania kamienia i świetnie sprawdziłaby się w domowej kuchni lub łazience.
Działanie systemów zagospodarowania wody deszczowej
Głównym zadaniem systemu skupiającego się na gromadzeniu wody deszczowej, jest przekierowywanie deszczówki z dachów budynków do przygotowanych zbiorników. Dzisiejsza technologia pozwala nawet na zebranie opadów z twardych powierzchni. Przy wykorzystaniu właściwej aparatury, możliwe jest pozyskanie opadów deszczowych stojących na wzniesieniach, parkingach lub sklepowych podjazdach dla samochodów. Podczas zbierania opadu, zostaje on oczyszczony poprzez specjalne filtry, zanim trafi do zbiornika. Ostatnim krokiem po pozyskaniu i oczyszczeniu wody deszczowej, jest przetransportowanie jej i przepompowanie do miejsca docelowego.
Sposoby gromadzenia wody deszczowej
Możemy rozpoznać dwa rodzaje systemów odpowiedzialnych za gromadzenie wody deszczowej.
- Ogrodowe, które zebraną wodę wykorzystają do nawodnienia roślinności
- Systemy wykorzystujące wodę w budynkach mieszkalnych i nie tylko.
Te drugie dotyczą doprowadzania wody do domów, placówek medycznych, sklepów, a nawet niektórych hoteli, fabryk i innych obiektów.
Ogrodowe systemy zagospodarowania wody deszczowej
Deszczówka zebrana za pośrednictwem systemów ogrodowych, zazwyczaj jest wykorzystywana głównie do podlewania zieleni i nawodnienia okolicznego terenu, gdy zajdzie taka potrzeba. Nie są to jednak jedyne czynności, do których możemy wykorzystać zebraną deszczówkę. Ludzie bardzo często korzystają ze zgromadzonych opadów podczas czyszczenia maszyn ogrodowych lub auta. Niezbędnymi elementami, na które składa się system gromadzenia wody deszczowej w ogrodzie, są między innymi pompa, filtr, zbiornik do zbierania deszczówki i układ rozsączania nadmiaru wody, po napełnieniu się zbiornika.
Niewątpliwie można powiedzieć, że zbiornik jest najważniejszym elementem, gdy mówimy o stworzeniu solidnego systemu do zbierania deszczówki. Podstawowym zagadnieniem podczas tworzenia swojego własnego systemu, będzie dobranie odpowiedniej wielkości zbiornika, która zmagazynuje zebraną wodę. Zarówno zbyt mały, jak i zbyt duży zbiornik, są niezbyt korzystnym rozwiązaniem. Zbyt duży zbiornik sprawi, że zmagazynowana wewnątrz woda będzie w nim przebywała zbyt długo i z czasem straci na jakości. Z kolei zbyt mały zbiornik sprawi, że nasz system nie będzie optymalnie wykorzystywał potencjału i możliwości danego obiektu w konsekwencji np. nie będzie w stanie zebrać wystarczającej ilości wody w stosunku do zapotrzebowania, choćby do zwykłego podlewania. Należy zatem pamiętać, że wielkość zbiornika musi być odpowiednio dopasowana do potrzeb i możliwości obiektu, uwzględniając wielkość opadów na danym terenie. Zbiorniki możemy również podzielić wg. miejsca posadowienia: na zbiorniki naziemne i podziemne. Podziemne zbiorniki idealnie sprawdzą się w gospodarstwach, które generują większe zapotrzebowanie na wodę. Z kolei zbiorniki naziemne cechują się o mniejszą pojemnością.
W zależności od wyboru rodzaju zbiornika montaż jest mniej lub bardziej skomplikowany, natomiast, nie bez znaczenia jest też wpływ warunków atmosferycznych na jakość zmagazynowanej wody. Dla przykładu warto powiedzieć o tym, że woda w zbiorniku podziemnym jest dobrze chroniona przed rozwojem drobnoustrojów i bakterii, a także przez dłuższy czas pozostaje chłodna i bez dostępu promieni słonecznych, dzięki czemu zachowuje swoją jakość. Montaż zbiornika podziemnego warto zaplanować jeszcze przed rozpoczęciem budowy. Pomimo tego, że woda, która zbierana jest z dachów, jest zazwyczaj dosyć czysta, to i tak warto ją przefiltrować zanim trafi do zbiornika retencyjnego. Do najczęstszych zanieczyszczeń wody deszczowej należą mchy, liście, małe patyki etc., dlatego też podstawowym elementem systemu na zagospodarowania wody deszczowej są odpowiednio dobrane filtry. Filtry dobieramy w oparciu o przeznaczenie zebranej wody, miejsce, wielkość itp. Możemy spotkać się z różnymi metodami filtracji, jednak do najbardziej podstawowych należą kosze lub sita, czasem dodatkowe studzienki z wkładami filtracyjnymi, które zatrzymują nawet bardzo drobne zanieczyszczenia.
Ostatnim elementem jest pompa lub bardziej złożony układ pompowy. Pompa pozwoli wykorzystać zebraną wodę deszczową. Wybór pompy zawsze powinien być ściśle powiązany z przeznaczeniem wody, którą zbiera nasz system. Najczęściej wykorzystywanym rozwiązaniem w przydomowym ogrodzie jest automatyczna pompa zatapialna. Jest to praktyczny zakup, który pozwala nam w prosty sposób wykorzystać zebraną wodę do podlewania lub innych potrzeb.
Podziemne systemy magazynujące wodę deszczową o przeznaczeniu domowo-ogrodowym
Kolejny rodzaj systemów należy do bardziej złożonych układów. W tym przypadku zebrana woda deszczowa zostaje wykorzystana do typowych prac domowych, takich jak pranie, czy prace porządkowe. Z uwagi na to, że woda deszczowa zostanie wykorzystana bezpośrednio w domu, konieczne jest zbudowanie specjalnej sieci wod. – kan., która bezpiecznie rozprowadzi zmagazynowaną deszczówkę. Za zarządzanie zużyciem wody i jej dystrybucję odpowiada centrala deszczowa (zbudowane z pompy lub pomp, czujników, zaworów i automatyki urządzenie). Jej zadaniem jest dbałość o niezakłóconą dostawę wody do poszczególnych odbiorników, niezależnie od dostępności wody w zbiorniku (w przypadku wykorzystania zapasu deszczówki, centrala automatycznie przełączy się na korzystanie z wody wodociągowej). Ułatwia, to codzienne czynności i w zasadzie bezobsługową pracę, nawet jeśli od dłuższego czasu nie zawita do nas deszczowa pogoda. Dobór odpowiedniego urządzenia powinien zostać sporządzony na podstawie charakterystyki budynku (wielkość, wysokość, ilość WC, pralek etc), lokalizacji i odległości między zbiornikiem na wodę deszczową a centralą. Na tej podstawie określa się wymagania niezbędne do poprawnego działania systemu do gromadzenia i wykorzystania wody deszczowej.
